Celem badania jest stworzenie oraz walidacja polskiej adaptacji kwestionariusza Communication and Symbolic Behavior Scales - Developmental Profile (CSBS-DP) autorstwa Wetherby i Prizanta dla populacji polskich niemowląt i dzieci, który jest stosowany w krajach anglojęzycznych jako skuteczna metoda wykrywania wczesnych objawów zaburzeń ze spektrum autyzmu. Głównym celem badania nie jest diagnoza tych zaburzeń u Państwa dziecka, lecz sprawdzenie przydatności diagnostycznej kwestionariusza. Po określeniu przydatności narzędzia wśród populacji polskich dzieci planowane jest bezpłatne udostępnienie kwestionariusza dla wszystkich zainteresowanych specjalistów.
Badanie jest przeprowadzane w ramach projektu doktoranckiego "Ocena efektywności narzędzi wczesnego wykrywania zaburzeń ze spektrum autyzmu wśród dzieci" przeprowadzanego w Katedrze i Zakładzie Medycyny Rodzinnej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu we współpracy z naukowcami z Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Uniwersytetu Śląskiego oraz Uniwersytetu SWPS.
Projekt jest finansowany w ramach zadania naukowego: „Aspekty opieki profilaktycznej, diagnostyki i terapii pacjentów w różnym wieku objętych opieką lekarza rodzinnego, z uwzględnieniem e-health, rozwiązań telemedycznych, koordynacji oraz analizy wskaźników efektywności opieki.”
Numer SIMPLE zadania: SUB.C290.19.054
Doktorant w Katedrze i Zakładzie Medycyny Rodzinnej we Wrocławiu.
Kierownik projektu naukowego: "Ocena efektywności narzędzi wczesnego wykrywania zaburzeń ze spektrum autyzmu wśród dzieci." w ramach którego działa akcja "Spojrzeć w oczy".
Kierownik Pracowni Badań nad Autyzmem w Instytucie Pedagogiki Specjalnej oraz Zakładu Edukacji i Rehabilitacji Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną w Dolnośląskiej Szkole Wyższej.
Kierownik Katedry Nauk Społecznych i Promocji Zdrowia oraz Zakładu Promocji Zdrowia i Technik Relaksacyjnych na Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.
Autorka ponad 90 artykułów i monografii.
Adiunkt Katedry i Zakładu Medycyny Rodzinnej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, specjalista medycyny rodzinnej i chorób wewnętrznych. Kierownik Modelowej Praktyki Lekarza Rodzinnego Maria Bujnowska-Fedak.
Autorka ponad 300 artykułów i monografii.
Pracownik naukowy Uniwersytetu Śląskiego, pedagog specjalny. Dyrektor ds. innowacji i współpracy naukowej w sieci Przedszkoli Terapeutycznych "Słoneczna Kraina", działających pod patronatem Uniwersytetu Śląskiego.
Pracowniczka dydaktyczna Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu, specjalistka diagnozy psychologicznej, psychoterapeutka poznawczo-behawioralna w trakcie certyfikacji.
doktorantka w Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej, psycholog dziecięcy, terapeuta SI, certyfikowany diagnosta ADOS-2, wykładowca w ISP w Tychach
W projekcie wysunięto następujące hipotezy badawcze:
- uzyskane przez dziecko wyniki w każdej badanej kategorii: umiejętności społeczne, komunikacja werbalna i rozumienie symboli będą korelowały z występowaniem deficytów w danym obszarze funkcjonowania
- spodziewane jest uzyskanie wysokiej (α Cronbacha >0,8) rzetelności polskiej wersji kwestionariusza CSBS DP
- spodziewane jest uzyskanie zbliżonych wartości pozostałych miar statystycznych jak w wersji oryginalnej kwestionariusza CSBS DP
Oczekuje się, że wyniki badań potwierdzą skuteczność kwestionariusza CSBS DP jako przesiewowego narzędzia w diagnostyce zaburzeń ze spektrum autyzmu również w populacji polskich dzieci i niemowląt. Zastosowanie kwestionariusza może znacznie przyśpieszyć postawienie diagnozy ASD niezbędnej do dalszej terapii dziecka, co w dalszej przyszłości poprawi funkcjonowanie dzieci w społeczeństwie.
Z racji potrzebnego krótkiego czasu na przeprowadzenie kwestionariusza (średnio około 5 minut) oraz określenia ryzyka przez personel medyczny (mniej niż dwie minuty w wersji papierowej, natychmiast w wersji elektronicznej) kwestionariusz zostanie przyjęty przez lekarzy rodzinnych, pediatrów i lekarzy innych specjalności jako przydatne narzędzie w codziennej praktyce[1]. Rozpowszechnienie kwestionariusza oraz dodatkowych materiałów dotyczących diagnostyki ASD zmniejszy trudności lekarzy rodzinnych oraz pediatrów we wstępnym rozpoznawaniu ASD – pozwoli to zwiększyć wiedzę i świadomość lekarzy dotyczącą problematyki ASD, zaznajomi ich z testami przesiewowymi oraz zwiększy umiejętności rozpoznawania oznak behawioralnych zaburzeń ze spektrum autyzmu[2, 3].
Otrzymane wyniki będą rozpowszechnione w formie publikacji naukowych w recenzowanych, wysoko impaktowanych czasopismach naukowych oraz prezentowane na polskich i zagranicznych konferencjach naukowych. Informacje o projekcie zostaną umieszczone na stronie internetowej Katedry i Zakładu Medycyny Rodzinnej oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej. We współpracy z Polskim Towarzystwem Medycyny Rodzinnej oraz z wykorzystaniem mediów społecznościowych, kwestionariusz zostanie szeroko rozpowszechniony wśród społeczności medycznej. Projekt ma stanowić temat pracy doktorskiej kierownika projektu i jego wyniki zostaną zaprezentowane w postaci rozprawy doktorskiej.
[1] Pierce K, Carter C, Weinfeld M, et al. Detecting, studying, and treating autism early: The one-year well-baby check-up approach. Journal of Pediatrics 2011; 159: 458–465.
[2] Fenikilé TS, Ellerbeck K, Filippi MK, et al. Barriers to autism screening in family medicine practice: a qualitative study. Primary Health Care Research and Development 2015; 16: 356–366.
[3] Self TL, Parham DF, Rajagopalan J. Autism spectrum disorder early screening practices: A survey of physicians. Communication Disorders Quarterly 2015; 36: 195–207.