Kwestionariusz Communication and Symbolic Behavior Scales – Developmental Profile Infant/Toddler Checklist stworzony przez Amy Wetherby oraz Barry'ego Prizanta w 2002 roku jest pierwszym etapem rutynowego przesiewowego badania dzieci w wieku od 6 do 24 miesiąca życia, który ułatwia podjęcie decyzji o konieczności dalszej ewaluacji rozwoju językowego dziecka. Został zaprojektowany do użytku przez lekarzy rodzinnych, pediatrów oraz innych lekarzy w czasie rutynowych wizyt, badań przesiewowych czy wizyt szczepiennych, jednak korzystać mogą z niego również przedstawiciele pozostałych zawodów mających kontakt z małymi dziećmi.



Kwestionariusz jest wypełniany przez opiekunów dziecka na podstawie codziennego zachowania badanego dziecka. Wypełnienie kwestionariusza zajmuje około 5-10 minut. Jeżeli opiekunowie nie są w stanie odpowiedzieć na przeczytane pytania, osoba przeprowadzająca badanie może przeprowadzić wywiad na podstawie pytań z kwestionariusza odpowiednio wyjaśniając treść pytań.

Kwestionariusz CSBS-DP składa się z 24 pytań składających się z 2-5 podpunktów podzielonych na siedem badanych obszarów (predyktorów):

1. Emocje i kontakt wzrokowy
2. Komunikacja
3. Gesty
4. Dźwięki
5. Słowa
6. Rozumienie
7. Użycie przedmiotów

Kwestionariusz w wersji oryginalnej został zwalidowany na próbie 2000 amerykańskich dzieci w wieku 6-24 miesięcy w mieszanej rasowo i etnicznie grupie. W 25 miesiącu życia dzieci zostały ponownie przebadane testem „Mullen Scales of Early Learning”, który bada motorykę małą i dużą, rozpoznawanie wzrokowe, zdolność rozumienia oraz do tworzenia słów i zdań. Na tej podstawie określono wartości statystyczne miar testu:
czułość – 78%
swoistość – 84%
procent testów fałszywie dodatnich – 17%
procent testów fałszywie ujemnych – 4%, przy średniej wieku badanych dzieci 14 miesięcy. Narzędzie CSBS-DP zostało uznane za najskuteczniejsze w przesiewowej diagnostyce ASD wśród populacji dzieci amerykańskich^[1].

Punkty odcięcia dla składowych i wyniku całkowitego określono na wyniki poniżej 1.25 odchylenia standardowego (tj. poniżej 10 percentyla).

Zaleca się stosowanie kwestionariusza do monitorowania rozwoju dziecka co 3 miesiące pomiędzy 6 i 24 miesiącem życia. Kwestionariusz jest wypełniany przez rodziców, tak więc ich odczucia i sposób podejścia do zagadnień zawartych w narzędziu może wpływać na przeszacowanie lub niedoszacowanie zdolności i umiejętności badanego dziecka. Należy pamiętać, że dzieci posiadające specyficzne zaburzenia rozwoju języka, z zaburzeniami słuchu, wzroku, innymi zaburzeniami rozwoju i wieloma innymi nieprawidłowościami mogą również osiągnąć nieprawidłowy wynik w kwestionariuszu.



Użytkowanie kwestionariusza jest bezpłatne, jednak z racji badawczego charakteru projektu "Spojrzeć w oczy" konieczne jest uzyskanie zgody na korzystanie z narzędzia oraz zbieranie dodatkowych danych niezbędnych do przeprowadzenia badań naukowych. Po zakończeniu procesu walidacji polskiej wersji kwestionariusza CSBS-DP zostanie on udostępniony bezpłatnie i na wolnej licencji wszystkim zainteresowanym osobom. Jeśli są Państwo zainteresowani wprowadzeniem kwestionariusza CSBS-DP do Państwa praktyki/żłobka/przedszkola lub innego miejsca, prosimy o przeczytanie informacji dotyczącej uczestnictwa w projekcie.

^[1] Sturner R, Howard B, Bergmann P, Stewart L, Afarian TE. Comparison of Autism Screening in Younger and Older Toddlers. Journal of Autism and Developmental Disorders. 2017;47(10):3180-3188. doi:10.1007/s10803-017-3230-1